|
Translate from: Nepali
काठमाडौं। भूकम्पछिको पुनर्निर्माणको सरकारी अभियान एक वर्षसम्म कुहिरोको काग
बनिरहेका बेला कलाकार सीताराम कट्टेल दोस्रो एकीकृत बस्ती निर्माणमा जुटेका
छन्।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले हेलिकोप्टर चढेर बारपाक पुगी भूकम्प स्मारकको शिलान्यास गरेकै क्षण धुर्मुसले सिन्धुपाल्चोकको मेलम्ची गाविसस्थित गिदानचौरमा नमुनाबस्तीको आफैं शिलान्यास गरे।
धुर्मुसले निर्माण गर्ने दोस्रो नमुना बस्तीको नामाकरण गरिएको छ, गिदानचौर एकीकृत नमुनाबस्ती पुनर्निमाण तथा पर्यटन प्रवर्द्धन परियोजना। बस्तीमा एउटा सामुदायिक हलसहित 65 वटा घर रहने धुर्मुसले जानकारी दिए।
'यो मेरो महत्वाकांक्षी परियोजना हो,' उनले भने, 'जसरी पनि सफल पार्छु।'
निर्माणका लागि उनले साढे तीन करोड रुपैयाँ लाग्ने अनुमान गरेका छन्। तर, धुर्मुस-सुन्तली फाउन्डेसनकोे खातामा छ, जम्मा एक लाख 74 हजार रुपैयाँ। यति ठूलो रकम कसरी जुटाउनुहुन्छ त भन्ने प्रश्नमा उनले जवाफ दिए, 'मैले धनले होइन, मनले यो काम गर्दैछु, मन भएपछि धन जसरी पनि जुट्छ भन्ने विश्वास छ।'
धुर्मुसले नयाँ बस्ती निर्माणमा आर्थिक सहयोग गर्न 'मन भएका' दाताहरुलाई आह्वान गरेका छन्। अहिलेसम्म थुप्रैले इच्छा व्यक्त गरेको तर, ठोस प्रतिवद्धता भने आइनसकेको उनले बताए।
'अघिल्लो कामको अनुभवका आधारमा पनि मलाई सबैले विश्वास गर्नुहुनेछ भन्ने विश्वास लिएको छु,' उनले भने।
यदि तपाईंले सोचेको जस्तो भएन भने के गर्नुहुन्छ? भन्ने प्रश्नमा उनले भने, 'काम थालिसकेपछि कुनै पनि हालतमा पछि हट्दिँन। अाफ्नै घर बेचेर भए पनि परियोजना सफल बनाउन तयार छु।
धुर्मुसले भूकम्प आएको केही समयमै काभ्रेको पाँचखालमा एकीकृत बस्ती निर्माण गरेका थिए। उनले 67 लाख 37 हजारको लागतमा 70 दिनभित्र निर्माण सम्पन्न गरेको सो बस्तीमा 20 घरहरु छन्। नयाँ बस्ती उनले 4 देखि 6 महिनामा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिएका छन्।अघिल्लोभन्दा यो बस्ती केही फरक र थप व्यवस्थित पनि हुने धुर्मुसले बताए। सरकारले तोकेको सबै मापदण्ड पूरा गरेर, स्थानीय स्रोत-साधनलाई बढीभन्दा बढी प्रयोग गरेर बस्ती निर्माण गर्ने उनको लक्ष्य छ।
धुर्मुस भन्छन्, 'मैले पुनर्निर्माण प्राधिकारणको समानान्तर भएर काम गर्न खोजेको होइन। आवश्यक सबै कागजात पेश गरेर प्राधिकरण लगायत सम्वन्धी सबै निकायको स्वीकृति लिएर गर्दैछु। '
नयाँ बस्तीलाई बालमैत्री, अपाङ्गमैत्रीका साथै हरियालीयुक्त बनाउने पनि उनको योजना छ। तामाङ बस्ती भएकाले स्थानीयवासीको सांस्कृतिक पहिचान पनि झल्कने गरी डिजाइन गरिएको छ। यो ठाउँलाई पर्यटकीय गन्तव्यका रुपमा समेत विकास गर्न सकिने सम्भावना देखेका छन् धुर्मुसले।
'भविष्यमा पर्यटकीय सम्भावना देखेर पनि मैले यो क्षेत्र छनोट गरेको हुँ,' उनले भने।
वस्तीभित्र गाईवस्तु पाल्न दिइने छैन। पशुपालनका लागि छुट्टै ठाउँ व्यवस्थित गरिनेछ। यसबाहेक स्थानीयवासीको आयआर्जनका लागि अन्य के-कस्ता विकल्पहरु अपनाउन सकिन्छ भनेर पनि धुर्मुसले अध्ययन गरिरहेका छन्।
गिदानचौरका बासिन्दाहरु पहिले पनि नमुनावस्तीकै अवधारणमा सामूहिकरुपमा मिलेर बसेका थिए। तर, भूकम्पले बस्तीलाई तहस-नहस बनाइदियो। अहिले सो बस्तीमा कुनै पनि घरहरु बस्नयोग्य छैनन्। मानिसहरु पालमा गुजारा गरिरहेका छन्।
बस्तीका बासिन्दाहरु केही समय अघि एकीकृत बस्ती निर्माणको माग गर्दै नगरपालिकामा पुगेका थिए। यता धुर्मुस पनि दोस्रो एकीकृत बस्तीका लागि उपयुक्त स्थान खोजी गर्दै त्यहाँ पुगे। नगरपालिकाकै संयोजनमा आफू सो गाउँसम्म पुगेको धुर्मुसले बताए।
अघिल्लो बस्तीमा जस्तै आफूहरु दिनरात निर्माणस्थलमा खट्ने योजना धुर्मुस-सुन्तलीको छ। उनीहरुले टेलिभिजनमा सञ्चालन गर्ने मेरी बास्सैको सुटिङ पनि त्यतै गर्ने योजना बनाएका छन्। बस्ती निर्माणका लागि पूर्वमुख्यसचिव लीलामणि पौडेल, योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष डा। गोविन्द पोखरेल र सञ्चारकर्मी रवीन्द्र मिश्रलाई सल्लाहकार समितिमा राखिएको छ।
आज शिलान्यास गरेपछि केही दिनभित्रै डोजरको काम सुरु गर्ने धुर्मुसले बताए। उनले बस्ती डाँडामा भएकाले पानी पुर्याउन सबैभन्दा ठूलो चुनौति रहेको उल्लेख गरे। 'तल नदीबाट डाँडामा पानी पुर्याउन सबैभन्दा कठिन देखेको छु,' उनले भने
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले हेलिकोप्टर चढेर बारपाक पुगी भूकम्प स्मारकको शिलान्यास गरेकै क्षण धुर्मुसले सिन्धुपाल्चोकको मेलम्ची गाविसस्थित गिदानचौरमा नमुनाबस्तीको आफैं शिलान्यास गरे।
धुर्मुसले निर्माण गर्ने दोस्रो नमुना बस्तीको नामाकरण गरिएको छ, गिदानचौर एकीकृत नमुनाबस्ती पुनर्निमाण तथा पर्यटन प्रवर्द्धन परियोजना। बस्तीमा एउटा सामुदायिक हलसहित 65 वटा घर रहने धुर्मुसले जानकारी दिए।
'यो मेरो महत्वाकांक्षी परियोजना हो,' उनले भने, 'जसरी पनि सफल पार्छु।'
निर्माणका लागि उनले साढे तीन करोड रुपैयाँ लाग्ने अनुमान गरेका छन्। तर, धुर्मुस-सुन्तली फाउन्डेसनकोे खातामा छ, जम्मा एक लाख 74 हजार रुपैयाँ। यति ठूलो रकम कसरी जुटाउनुहुन्छ त भन्ने प्रश्नमा उनले जवाफ दिए, 'मैले धनले होइन, मनले यो काम गर्दैछु, मन भएपछि धन जसरी पनि जुट्छ भन्ने विश्वास छ।'
धुर्मुसले नयाँ बस्ती निर्माणमा आर्थिक सहयोग गर्न 'मन भएका' दाताहरुलाई आह्वान गरेका छन्। अहिलेसम्म थुप्रैले इच्छा व्यक्त गरेको तर, ठोस प्रतिवद्धता भने आइनसकेको उनले बताए।
'अघिल्लो कामको अनुभवका आधारमा पनि मलाई सबैले विश्वास गर्नुहुनेछ भन्ने विश्वास लिएको छु,' उनले भने।
यदि तपाईंले सोचेको जस्तो भएन भने के गर्नुहुन्छ? भन्ने प्रश्नमा उनले भने, 'काम थालिसकेपछि कुनै पनि हालतमा पछि हट्दिँन। अाफ्नै घर बेचेर भए पनि परियोजना सफल बनाउन तयार छु।
धुर्मुसले भूकम्प आएको केही समयमै काभ्रेको पाँचखालमा एकीकृत बस्ती निर्माण गरेका थिए। उनले 67 लाख 37 हजारको लागतमा 70 दिनभित्र निर्माण सम्पन्न गरेको सो बस्तीमा 20 घरहरु छन्। नयाँ बस्ती उनले 4 देखि 6 महिनामा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिएका छन्।अघिल्लोभन्दा यो बस्ती केही फरक र थप व्यवस्थित पनि हुने धुर्मुसले बताए। सरकारले तोकेको सबै मापदण्ड पूरा गरेर, स्थानीय स्रोत-साधनलाई बढीभन्दा बढी प्रयोग गरेर बस्ती निर्माण गर्ने उनको लक्ष्य छ।
धुर्मुस भन्छन्, 'मैले पुनर्निर्माण प्राधिकारणको समानान्तर भएर काम गर्न खोजेको होइन। आवश्यक सबै कागजात पेश गरेर प्राधिकरण लगायत सम्वन्धी सबै निकायको स्वीकृति लिएर गर्दैछु। '
नयाँ बस्तीलाई बालमैत्री, अपाङ्गमैत्रीका साथै हरियालीयुक्त बनाउने पनि उनको योजना छ। तामाङ बस्ती भएकाले स्थानीयवासीको सांस्कृतिक पहिचान पनि झल्कने गरी डिजाइन गरिएको छ। यो ठाउँलाई पर्यटकीय गन्तव्यका रुपमा समेत विकास गर्न सकिने सम्भावना देखेका छन् धुर्मुसले।
'भविष्यमा पर्यटकीय सम्भावना देखेर पनि मैले यो क्षेत्र छनोट गरेको हुँ,' उनले भने।
वस्तीभित्र गाईवस्तु पाल्न दिइने छैन। पशुपालनका लागि छुट्टै ठाउँ व्यवस्थित गरिनेछ। यसबाहेक स्थानीयवासीको आयआर्जनका लागि अन्य के-कस्ता विकल्पहरु अपनाउन सकिन्छ भनेर पनि धुर्मुसले अध्ययन गरिरहेका छन्।
गिदानचौरका बासिन्दाहरु पहिले पनि नमुनावस्तीकै अवधारणमा सामूहिकरुपमा मिलेर बसेका थिए। तर, भूकम्पले बस्तीलाई तहस-नहस बनाइदियो। अहिले सो बस्तीमा कुनै पनि घरहरु बस्नयोग्य छैनन्। मानिसहरु पालमा गुजारा गरिरहेका छन्।
बस्तीका बासिन्दाहरु केही समय अघि एकीकृत बस्ती निर्माणको माग गर्दै नगरपालिकामा पुगेका थिए। यता धुर्मुस पनि दोस्रो एकीकृत बस्तीका लागि उपयुक्त स्थान खोजी गर्दै त्यहाँ पुगे। नगरपालिकाकै संयोजनमा आफू सो गाउँसम्म पुगेको धुर्मुसले बताए।
अघिल्लो बस्तीमा जस्तै आफूहरु दिनरात निर्माणस्थलमा खट्ने योजना धुर्मुस-सुन्तलीको छ। उनीहरुले टेलिभिजनमा सञ्चालन गर्ने मेरी बास्सैको सुटिङ पनि त्यतै गर्ने योजना बनाएका छन्। बस्ती निर्माणका लागि पूर्वमुख्यसचिव लीलामणि पौडेल, योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष डा। गोविन्द पोखरेल र सञ्चारकर्मी रवीन्द्र मिश्रलाई सल्लाहकार समितिमा राखिएको छ।
आज शिलान्यास गरेपछि केही दिनभित्रै डोजरको काम सुरु गर्ने धुर्मुसले बताए। उनले बस्ती डाँडामा भएकाले पानी पुर्याउन सबैभन्दा ठूलो चुनौति रहेको उल्लेख गरे। 'तल नदीबाट डाँडामा पानी पुर्याउन सबैभन्दा कठिन देखेको छु,' उनले भने
|
|
0 comments:
Post a Comment